Λοίμωξη ουροποιητικού

 

Η λοίμωξη ουροποιητικού αποτελεί μία από τις πιο συχνές βακτηριακές λοιμώξεις και μπορεί να επηρεάσει οποιοδήποτε τμήμα του ουροποιητικού συστήματος, από την ουρήθρα έως τους νεφρούς. Εμφανίζεται κυρίως στις γυναίκες, αλλά μπορεί να προσβάλει και άνδρες, παιδιά ή ηλικιωμένους, ιδίως όταν συνυπάρχουν παράγοντες κινδύνου. Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων και η κατάλληλη θεραπεία είναι καθοριστικές για την αποφυγή επιπλοκών και τη διατήρηση της ουροποιητικής υγείας.

 

Τι είναι η λοίμωξη ουροποιητικού;

Η λοίμωξη ουροποιητικού συστήματος είναι μία από τις πιο συχνές μικροβιακές λοιμώξεις που προσβάλλουν τον άνθρωπο. Περιλαμβάνει λοιμώξεις της ουρήθρας, της ουροδόχου κύστης, των ουρητήρων και των νεφρών. Στις περισσότερες περιπτώσεις, πρόκειται για φλεγμονή που προκαλείται από βακτήρια, με κυρίαρχο το Escherichia coli, το οποίο μεταναστεύει από την εντερική χλωρίδα.

Οι ουρολοιμώξεις διακρίνονται σε κατώτερες (ουρηθρίτιδα, κυστίτιδα) και ανώτερες (πυελονεφρίτιδα). Η κατηγοριοποίηση σχετίζεται τόσο με τη βαρύτητα της λοίμωξης όσο και με την εντόπισή της. Οι κατώτερες είναι πιο συχνές και συνήθως λιγότερο επικίνδυνες, ενώ οι ανώτερες μπορεί να απειλήσουν τη νεφρική λειτουργία.

Οι γυναίκες προσβάλλονται πολύ συχνότερα, ιδιαίτερα σε νεαρή ηλικία, κατά την εγκυμοσύνη ή την εμμηνόπαυση. Αντιθέτως, οι άνδρες παρουσιάζουν ουρολοιμώξεις κυρίως σε μεγαλύτερες ηλικίες και συχνά σχετίζονται με την υπερτροφία του προστάτη.

Η λοίμωξη ουροποιητικού μπορεί να είναι οξεία, με αιφνίδια και έντονη συμπτωματολογία, ή χρόνια, με υποτροπές και ήπια ενοχλήματα για μεγάλο διάστημα. Η πρώιμη διάγνωση και αντιμετώπιση περιορίζει τις πιθανότητες επιπλοκών.

 

Λοίμωξη ουροποιητικού: Είδη

Οι κλινικές εκδηλώσεις της ουρολοίμωξης ποικίλλουν ανάλογα με την εντόπιση, την ηλικία του ασθενούς και την ύπαρξη υποκείμενων παραγόντων. Τα κυριότερα είδη λοίμωξης του ουροποιητικού είναι τα παρακάτω:

• Κυστίτιδα: Η κυστίτιδα προσβάλλει την ουροδόχο κύστη, και εμφανίζεται συνήθως με συχνοουρία, αίσθημα ατελούς κένωσης, δυσουρία, αιματουρία, ήπια υπερηβική ενόχληση και ούρα με δυσάρεστη οσμή.
• Ουρηθρίτιδα: Επηρεάζει την ουρήθρα και μπορεί να προκαλεί αίσθημα τσουξίματος, έκκριμα ή ερεθισμό στην έξοδο των ούρων.
• Πυελονεφρίτιδα: Πρόκειται για σοβαρότερη μορφή που αφορά τους νεφρούς. Τα συμπτώματα της πυελονεφρίτιδας περιλαμβάνουν υψηλό πυρετό, ρίγος, ταχυκαρδία, έντονο άλγος στη μέση ή τα πλευρά, ναυτία, έμετο και γενική καταβολή.

Σε ηλικιωμένους ή μικρά παιδιά, τα συμπτώματα μπορεί να είναι άτυπα. Ειδικά στα βρέφη, η μόνη ένδειξη μπορεί να είναι ο πυρετός. Στους ηλικιωμένους, μπορεί να εμφανιστεί μόνο σύγχυση ή επιδείνωση της γενικής κατάστασης χωρίς εμφανή συμπτώματα από το ουροποιητικό.

 

Αιτίες και Παράγοντες κινδύνου

Η πιο κοινή αιτία ουρολοίμωξης είναι το E. coli, το οποίο αποτελεί μέρος της φυσιολογικής εντερικής χλωρίδας. Υπό ορισμένες συνθήκες, μπορεί να μεταφερθεί στην ουρογεννητική περιοχή και να προκαλέσει λοίμωξη.

Παράγοντες που ευνοούν την εμφάνιση ουρολοίμωξης είναι οι παρακάτω:

• Γυναικείο φύλο, λόγω ανατομικής απόστασης της ουρήθρας από τον κόλπο και τον πρωκτό
• Αυξημένη σεξουαλική δραστηριότητα
• Χρήση διαφραγμάτων ή σπερματοκτόνων
• Κύηση και η πίεση της μήτρας στους ουρητήρες
• Εμμηνόπαυση και η έλλειψη οιστρογόνων
• Κακή υγιεινή της περιοχής
• Παρατεταμένη κατακράτηση ούρων
• Ύπαρξη λίθων ή άλλων εμποδίων στο ουροποιητικό
• Σακχαρώδης διαβήτης
• Υπερπλασία προστάτη στους άνδρες
• Χρήση καθετήρων ή ουρολογικών επεμβάσεων

Οι υποτροπιάζουσες λοιμώξεις συνήθως υποδηλώνουν ανατομικές ή λειτουργικές ανωμαλίες. Πολλές φορές, σχετίζονται με συγκεκριμένες φάσεις της ζωής, όπως η σεξουαλική έναρξη ή η μετεμμηνοπαυσιακή περίοδος.

 

Λοίμωξη Ουροποιητικού: Διάγνωση

Η διάγνωση της ουρολοίμωξης ξεκινά από την αναγνώριση των τυπικών συμπτωμάτων. Η κλινική εξέταση και η λήψη ιατρικού ιστορικού καθοδηγούν τις πρώτες εκτιμήσεις.

Ως αρχική και βασικότερη εξέταση ορίζεται η γενική ούρων, η οποία αναδεικνύει λευκοκύτταρα, νιτρώδη και ενδεχομένως αίμα. Η καλλιέργεια ούρων είναι θεμελιώδης για την επιβεβαίωση της διάγνωσης και την επιλογή της κατάλληλης αντιβιοτικής θεραπείας.

Σε επαναλαμβανόμενες ή επιπλεγμένες λοιμώξεις, ενδείκνυται η περαιτέρω διερεύνηση με:

• Υπερηχογράφημα νεφρών, κύστης και προστάτη
• Αξονική ή μαγνητική τομογραφία
• Κυστεοσκόπηση
• Ειδικές εξετάσεις για απόφραξη ή κυστεοουρητηρική παλινδρόμηση

 

 

Αντιμετώπιση

Η θεραπεία εξαρτάται από τον τύπο, τη βαρύτητα και τη γενική κατάσταση του ασθενούς. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η ουρολοίμωξη αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με την κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή.

Για τις απλές λοιμώξεις της κύστης, συνιστάται:

• Σύντομη αγωγή με αντιβιοτικά (3 έως 5 ημέρες)
• Καλή ενυδάτωση
• Ήπια αναλγητικά

Για τις επιπλεγμένες λοιμώξεις, όπως η πυελονεφρίτιδα ή οι λοιμώξεις σε άνδρες ή εγκύους:

• Απαιτείται μακροχρόνια θεραπεία (7-14 ημέρες).
• Σε ορισμένες περιπτώσεις, χρειάζεται νοσηλεία και ενδοφλέβια χορήγηση φαρμάκων.

Η επιλογή του φαρμάκου πρέπει να βασίζεται στα αποτελέσματα της καλλιέργειας, ώστε να αποφεύγεται η ανάπτυξη ανθεκτικών στελεχών. Η λήψη της πλήρους αγωγής, ακόμα και αν τα συμπτώματα υποχωρήσουν νωρίτερα, είναι απαραίτητη για την πλήρη εκρίζωση του μικροβίου. Σε περιπτώσεις υποτροπών, ο ιατρός μπορεί να συστήσει προληπτική αντιβιοτική αγωγή για μικρό χρονικό διάστημα, ιδιαίτερα μετά από σεξουαλική επαφή ή σε συνδυασμό με άλλα μέτρα.

 

Λοίμωξη Ουροποιητικού: Πρόληψη

Η πρόληψη των ουρολοιμώξεων είναι εφικτή μέσω απλών, καθημερινών πρακτικών. Συστήνονται τα εξής:

• Κατανάλωση επαρκούς ποσότητας υγρών
• Τακτική και πλήρης ούρηση
• Σωστή υγιεινή της γεννητικής περιοχής
• Αποφυγή χρήσης αρωματικών προϊόντων
• Χρήση βαμβακερών εσωρούχων
• Αποφυγή στενών ρούχων και συνθετικών υφασμάτων
• Ούρηση πριν και μετά τη σεξουαλική επαφή

Η κατανάλωση συμπληρωμάτων με εκχύλισμα cranberry ή D-mannose έχει προταθεί για πρόληψη, αλλά τα επιστημονικά δεδομένα παραμένουν ασαφή. Η χρήση προβιοτικών έχει επίσης μελετηθεί, ιδίως για την πρόληψη σε γυναίκες με συχνές υποτροπές.

Σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, η χρήση τοπικής οιστρογονικής αγωγής φαίνεται ότι μειώνει σημαντικά τη συχνότητα εμφάνισης λοιμώξεων.

 

Ο Δρ. Νικόλαος Σπανός είναι εξειδικευμένος Ουρολόγος – Ανδρολόγος, με εκπαίδευση σε κορυφαία ουρολογικά κέντρα και διαπίστευση από το European Board of Urology (FEBU). Διαθέτει εκτενή εμπειρία στην πρόληψη, διάγνωση και αντιμετώπιση ουρολοιμώξεων, τόσο απλών όσο και επιπλεγμένων, ενώ συνδυάζει επιστημονική αρτιότητα με εξατομικευμένη φροντίδα. Αν αντιμετωπίζετε συμπτώματα που σχετίζονται με το ουροποιητικό σας, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί του.